Door: Ruud van Vugt, 2008

22 jaar ben ik op de wereld. In mijn relatief korte leven heb ik al heel wat meegemaakt. Ik ben geboren met pdd-nos, een vorm van autisme. De laatste jaren is men steeds meer te weten gekomen over het autisme. Althans, dat zegt men. Ik moet ze gelijk geven over het feit dat men het autisme sneller kan herkennen en daarmee is het mogelijk om de jongere jaren voor mensen met autisme aantrekkelijker maken. Maar dat is voor mij eigenlijk wel het enige.

Ik ben, wat ik zo zie, vrij gevorderd op het gebied van “correcte” sociale omgang. In tegenstelling tot veel van mijn lotgenoten als ik ze zou mogen noemen. Toen ik 15 of 16 jaar was wist ik eigenlijk helemaal niets over autisme. Pas een aantal jaar later begon ik mij erin te verdiepen. De reden daarvoor is eigenlijk simpel. Ik was me er nooit van bewust dat ik een probleem had. Maar op latere leeftijd kreeg ik veel last van mijn quote unquote handicap.

Mensen die werken met autisten en of ouders die een autistisch kind hoor ik vaak zeggen dat autisten een aparte kijk op de wereld hebben. En ze lijken enigszins trots te zijn op hun pupil of kind want, “hoeveel last hebben die wel niet ervaren in het contact met anderen” en “wat moeten die wel niet investeren om zich sociaal te kunnen redden?”. Ik hou van ze, want om eerlijk te zijn heb ik veel intieme momenten met ze beleefd. Ik ben erg gehecht aan ze. Niet omdat ze me voor mij het leven makkelijker hebben gemaakt maar omdat ze me de liefde hebben gegeven die elk ander mens nodig heeft en verdient. Wij autisten hebben soms "moeite" om onze gevoelens te laten zien en dat is ook zo, dit zal ik ook niet ontkennen.

Toch kan er, tot op de dag van vandaag, niemand van deze geleerden, ouders, partners of wie dan ook, weten hoe iemand met een autistische stoornis denkt. Alleen mensen met autisme kunnen dat. Maar vaak zie ik dat ouders eerder het woord nemen dan hun kind om te vertellen hoe het zich voelt. Dit is eigenlijk één van de grotere problemen wat “normale” mensen doen, denken voor mensen met autisme.

Mijn antwoord op hoe een autist denkt is dit, en dit snapt de één misschien direct en de ander nooit; “er is geen geheim..., we zijn geen machine's of apparaten, we worden niet gemaakt en zijn dus zodanig niet hetzelfde”. We kijken anders naar de wereld, we kijken naar het detail.... In plaats van een bloemenveld te zien en dat mooi te vinden, kijken we naar één enkele bloem en genieten daarvan. En, als we willen, kijken we weer naar de volgende bloem. We houden dus van de kleinste “simpele” dingen die het leven zo mooi kunnen maken en kunnen daarvan blijven genieten. We willen niet “meer”, want hoe “meer” je wilt hoe “meer” je gaat verwachten en hoe “meer” teleurgesteld je zal raken als niet aan deze verwachting wordt voldaan.

En ja, er zijn heleboel dingen waar we problemen mee hebben maar wie niet. Onze problemen zijn alleen minder sociaal geacepteerd dan die van anderen. En noem “dat” een handicap als je het wil, maar voordat je die conclusie trekt ga dan eens het volgende na: Als je iemand met autisme vergelijkt met iemand die in een rolstoel zit bijvoorbeeld, doe je eigenlijk iets vreemds. Als iemand verlamd is geraakt aan zijn benen dan weet je waarvoor die persoon in een de rolstoel zit. De handicap is zichtbaar. Hij of zij zal nooit meer op zijn benen kunnen staan hoe graag die dat ook zou willen. Of misschien kan die persoon al heel zijn leven niet lopen en ziet hij of zij wat ie mist. In het eerste geval heeft hij of zij misschien ooit aan een sport gedaan zoals voetballen of ateletiek en kan die nu niet meer beoefenen. In het tweede geval kan men er alleen maar over fantaseren. Natuurlijk zal er gezocht worden naar een oplossing om weer plezier te vinden maar er zal ook wel heel veel verdriet zijn, begrijpelijk. Een persoon kan zich gehandicapt noemen omdat hij weet dat hij eerst iets kon maar nu niet meer of ziet dat hij iets niet kan wat anderen wel kunnen.

Maar wij, mensen met autisme... we zijn ermee geboren, we zijn zo. Ondanks alle dingen die ik heb meegemaakt heb ik mezelf nooit gehandicapt gevoeld. Weet je waarom? Ik kan alles doen wat ik leuk vind zonder problemen, ik voel, ik ruik, ik proef, ik heb geen enkel probleem met mijn lichaam. Ik kan sommige zintuigen zelfs beter gebruiken dan dat anderen dat kunnen. Ik hoef daarvoor zelfs niets te verliezen. Tja..... maar dan mijn problemen..., mijn issues..., zijn het eigenlijk wel problemen. Want om eerlijk te zijn heb ik er geen last van maar anderen hebben er last van. Wacht eens even. Eigenlijk is dat zo met alles wat mensen ooit tegen mij gezegd hebben over iets wat ze niet leuk vonden aan mij of hoe ik iets deed. Ik was altijd het probleem of deed het altijd verkeerd... ongeacht wat. We leven in een maatschappij waar steeds minder oog is voor detail en precisiewerk en dat is juist waar ik erg goed in ben. Het komt echter met een prijs. Vele anderen met een vorm van autisme zullen zich erin herkennen dat je te traag bent om in het “normale maatschappelijke” gebeuren mee te draaien. Daar lijkt het alleen te gaan over veel produceren en het behalen van winsten. Economie is het enige dat telt. Men kijkt niet meer naar wat het leven mooi maakt, wat plezier geeft. Men lijkt niets te zien in het meesteren van een kunst, om ergens in uit te blinken. In plaats van specialisten wil men generalisten. Ben ik echt zo'n probleem dat ik in één ding goed wil zijn, dat ik niet alles kan en wil meesteren, dat ik iets meer tijd nodig heb om mijn werk goed te doen?

Wij mensen met een autistische stoornis zijn niet het probleem, wat veel mensen denken. Het hebben van deze handicap hebben anderen ons aangepraat. We zijn in de verkeerde maatschappij beland met kwaliteiten waar niets mee kunnen, dat is het enigste....  Maar hoe denkt een autist.... hoe kijkt hij naar de wereld, wat gaat er in hem om, wat maakt hem zo speciaal. Ik weet het niet.... ik ben maar een mens, “iedereen denkt anders